απόσπασμα από το βιβλίο του καθηγητή Δ. Καλτσώνη, Ο Τσε για το κράτος και την επανάσταση, (Αθήνα, εκδ. Τόπος, 2012).
Η ανθρωπότητα βρίσκεται αντιμέτωπη με γιγάντιες προκλήσεις. Είναι στις μέρες μας επίκαιρες και δόκιμες οι επαναστατικές ιδέες του Γκεβάρα; Ποια πρέπει να είναι η θέση των απόκληρων, των "χωρίς φωνή", των εκατομμυρίων εργατών, αγροτών, επιστημόνων, ανέργων;
Το ηθικό του παράδειγμα, στενά, διαλεκτικά δεμένο με τις αντιλήψεις του για το κράτος και την επανάσταση δίνει, ίσως, την πιο σύντομη και ξεκάθαρη απάντηση σε αυτά και σε άλλα ερωτήματα. Απευθυνόμενος στα παιδιά του όταν αναχωρούσε έγραφε: «αν κάποτε χρειαστεί να διαβάσετε αυτό το γράμμα, θα είναι γιατί εγώ δεν θα βρίσκομαι ανάμεσά σας. Σχεδόν δε θα με θυμάστε και οι πιο μικροί δεν θα θυμούνται τίποτε. Ο πατέρας σας υπήρξε ένας άνθρωπος που δρούσε όπως σκεφτόταν και, σίγουρα, υπήρξε συνεπής με τις πεποιθήσεις του… Πάνω απ’ όλα, να είστε πάντα ικανοί να νιώθετε βαθιά μέσα σας οποιαδήποτε αδικία διαπράττεται ενάντια σε οποιονδήποτε, σε οποιαδήποτε γωνιά του κόσμου… Για πάντοτε, παιδάκια. Ακόμη ελπίζω να σας δω. Ένα τεράστιο φιλί και ένα αγκάλιασμα από τον μπαμπά"(1).
Εκφράζοντας την εκτίμηση που έτρεφαν για τον Γκεβάρα, όχι μόνο οι επαναστάτες αλλά ένα πολύ ευρύτερο κοινό σε όλο τον κόσμο(2), ο Φ. Κάστρο σημείωνε με έμφαση λίγες μέρες μετά το θάνατό του: "Αν θέλουμε να πούμε πώς θα θέλαμε να είναι οι επαναστάτες μαχητές μας, τα μέλη μας, οι άνθρωποί μας, πρέπει να πούμε δίχως κανένα δισταγμό: να είναι σαν τον Τσε! Αν θέλουμε να περιγράψουμε πως θα θέλαμε να είναι οι άνθρωποι των μελλοντικών γενιών, πρέπει να πούμε: να είναι σαν τον Τσε! Αν θέλουμε να πούμε πως θα επιθυμούσαμε να διαπαιδαγωγηθούν τα παιδιά μας, πρέπει να πούμε δίχως δισταγμό: να διαπαιδαγωγηθούν στο πνεύμα του Τσε! Αν θέλουμε ένα πρότυπο ανθρώπου, ένα πρότυπο ανθρώπου που δεν ανήκει σε αυτούς τους καιρούς, αλλά στο μέλλον, τότε, από τα βάθη της καρδιάς μου λέω ότι αυτό το πρότυπο δίχως κηλίδα στη συμπεριφορά του, στη στάση του, στη δράση του, αυτό το πρότυπο είναι ο Τσε!"(3).
Η διεύρυνση των κοινωνικών ανισοτήτων, της εκμετάλλευσης και της καταπίεσης είναι λοιπόν ένα χειροπιαστό γεγονός. Με την έννοια αυτή η ανάγκη του λαϊκού αγώνα και της επανάστασης που οραματιζόταν ο Ερνέστο Τσε Γκεβάρα είναι απολύτως επίκαιρη.
Η σκέψη του και η δράση του αποτελούν πολύτιμους βοηθούς στις σημερινές αναζητήσεις των λαών. Το σημαντικότερο όλων είναι το ηθικό του πρότυπο. Αλλά και οι ιδεολογικοί και πολιτικοί του προβληματισμοί είναι πολύ χρήσιμοι όχι με την έννοια της μηχανιστικής μεταφοράς των αντιλήψεών του όσο με την έννοια της μεθοδολογίας του.
Ο Τσε αξιοποίησε τη μαρξιστική λενινιστική θεωρία, το διαλεκτικό και ιστορικό υλισμό, για να αναλύσει την κοινωνική πραγματικότητα αλλά και ως οδηγό για δράση. Παράλληλα, επιχείρησε, με βάση τη θεωρία αυτή, να επεξεργαστεί παραπέρα μια σειρά κοινωνικο-οικονομικά και πολιτικά ζητήματα της εποχής του. Σημασία δεν έχει τόσο αν τα πορίσματά του μας βρίσκουν πάντοτε σύμφωνους. Κανείς εξάλλου δεν μπορεί να διεκδικεί το αλάθητο, ούτε πρόσωπο, ούτε συλλογικός φορέας. Κάθε άλλη προσέγγιση είναι μάλλον μεταφυσική και όχι διαλεκτική – υλιστική. Κριτήριο κάθε άποψης που διατυπώνεται είναι η ιστορική πραγματικότητα η οποία έρχεται να την επιβεβαιώσει ή να την διαψεύσει, συχνά μετά από πολλές δεκαετίες. O ίδιος ο Γκεβάρα αναδείκνυε με το έργο του και τη ζωή του τη βαθιά επιστημονική, απελευθερωτική και ανθρωπιστική ουσία του μαρξισμού.
…
Τι είδους όμως κοινωνική και πολιτική οργάνωση μπορεί και πρέπει να αντικαταστήσει το εκμεταλλευτικό σύστημα; Η απάντηση του Τσε, συντασσόμενου με τους θεμελιωτές του μαρξισμού, ήταν κατηγορηματική: ο σοσιαλισμός ως πρώτο στάδιο του κομμουνισμού.
Το συμπέρασμα αυτό μπορεί να αμφισβητηθεί με βάση την ιστορική εμπειρία των τελευταίων δεκαετιών. Στην αμφισβήτηση αυτής της αμφισβήτησης μπορεί να συμβάλλει τα μέγιστα η σκέψη του Γκεβάρα, χωρίς βέβαια να καταφύγει κανείς σε απολυτότητες και μεταφυσική εξιδανίκευση των αναλύσεών του.
Η εμπειρία των σοσιαλιστικών κρατών του 20ού αιώνα έδειξε ότι ο σοσιαλισμός μπορεί να καταργήσει την εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο, μπορεί κατά βάση να εξαλείψει τις κοινωνικές ανισότητες, μπορεί να εκτοξεύσει την παραγωγικότητα στα ύψη αυξάνοντας τον κοινωνικό πλούτο και κατανέμοντάς τον δίκαια. Για όλα αυτά υπάρχουν οι αδιάψευστες αποδείξεις των πρώτων τουλάχιστον χρόνων οικοδόμησης της σοσιαλιστικής κοινωνίας στα πρώην σοσιαλιστικά κράτη. Τα οικονομικά και κοινωνικά επιτεύγματά τους είναι γνωστά(4).
Ωστόσο, σήμερα πια δεν συγχωρείται καμιά αντιμαρξιστική, εξωραϊστική ανάλυση. Ο Τσε με την οξυδέρκεια και την ειλικρίνεια που τον διέκρινε, είχε ήδη εντοπίσει πολλά από τα σοβαρά προβλήματα και τις παρεκκλίσεις των σοσιαλιστικών κρατών. Δεν είχε τη δυνατότητα να παρέχει ολοκληρωμένες απαντήσεις. Θα ήταν άλλωστε αντιιστορικό και παράλογο να απαιτούσε κανείς κάτι τέτοιο. Έθεσε όμως καίρια, κομβικά ζητήματα.
Αν η σοσιαλιστική κοινωνία είναι η μοναδική απάντηση στην καπιταλιστική βαρβαρότητα που απειλεί την ανθρωπότητα και το φυσικό περιβάλλον, πώς θα διασφαλιστεί ότι η εργατική εξουσία δεν θα εκφυλιστεί, όπως συνέβη δίχως αμφιβολία στις πρώην σοσιαλιστικές χώρες;
Η απάντηση στα καίρια αυτά ερωτήματα έχει ιδιαίτερη σημασία για την αναζωογόνηση του οράματος μιας άλλης, δίκαιης κοινωνίας που θα αντικαταστήσει το γερασμένο και επικίνδυνο καπιταλιστικό σύστημα. Η μελέτη των απόψεων του Γκεβάρα στα θέματα αυτά παρέχει πλούσιους προβληματισμούς, ανοίγει δρόμους.
Πρώτο, είναι βέβαιο ότι η ανατροπή της εξουσίας της αστικής τάξης δεν λύνει αυτόματα όλα τα προβλήματα. Η πορεία της ανθρωπότητας πρέπει να είναι μια διαρκής προσπάθεια υπέρβασης της αποξένωσης του ανθρώπου από το προϊόν της εργασίας του, από την εξουσία, από τον άλλο άνθρωπο. Τούτο σημαίνει ότι η οικοδόμηση της σοσιαλιστικής κοινωνίας είναι μια συνεχής, επίπονη, δύσκολη και με πισωγυρίσματα προσπάθεια ώστε ο κάθε άνθρωπος να γίνεται ολοένα και περισσότερο, ολοένα και πιο ουσιαστικά αποφασιστικός συμμέτοχος σε όλες τις οικονομικές, κοινωνικές και πολιτικές αποφάσεις.
Μόνο έτσι μπορεί να διασφαλιστεί ότι η ηγεσία του εργατικού κράτους δεν θα αυτονομηθεί και αποσπαστεί από το λαό, δεν θα αρχίσει να χάνει τα ταξικά της χαρακτηριστικά και δεν θα εκφυλίζεται. Μόνο έτσι μπορεί να διασφαλιστεί ότι η κρατικοποίηση των μέσων παραγωγής από το εργατικό κράτος θα μετατρέπεται, ολοένα και περισσότερο, σε πραγματική κοινωνικοποίηση και ότι το σοσιαλιστικό κράτος επίσης θα κοινωνικοποιείται με την έννοια ότι θα τείνει να εξαλειφθεί ο διαχωρισμός κυβερνώντων και κυβερνωμένων, πνευματικής και χειρωνακτικής εργασίας. Η ιστορική εμπειρία έδειξε πως, αν δεν ακολουθηθεί αυτή η πορεία, θα ακολουθηθεί η αντίστροφη: η αυτονόμηση της θέσης των διαχειριστών των κρατικών υποθέσεων, η σταδιακή απομάκρυνσή τους από το λαό, η εδραίωση μιας προνομιούχας κοινωνικής θέσης, η γραφειοκρατία και η διαφθορά και, τελικά, η ανατροπή της διαδικασίας κοινωνικοποίησης των μέσων παραγωγής και η επιστροφή στον καπιταλισμό.
Στο σημείο ακριβώς αυτό υπήρξε η πολυτιμότερη παρακαταθήκη του Τσε. Έδειξε, όχι μόνο με τη θεωρία αλλά και με την πράξη, ότι οι επαναστάτες, τα μέλη και στελέχη του επαναστατικού κόμματος της εργατικής τάξης πρέπει να διακρίνονται για την αυταπάρνηση, την ανιδιοτέλεια, την αυτοθυσία τους, να μην απολαμβάνουν κανένα απολύτως υλικό ή άλλο προνόμιο, να είναι πάντοτε δεκτικά στην κριτική και να βρίσκονται κάτω από τον πιο αυστηρό έλεγχο εκ μέρους του λαού. Έξω από όλα αυτά παραμονεύει η αυταρέσκεια, η αλαζονεία, η αποκοπή από τις ανάγκες, τις ανησυχίες και τις προσδοκίες των ανθρώπων, η γραφειοκρατία, η υποκρισία, ο βερμπαλισμός, η συνειδητή ή ασυνείδητη απομάκρυνση από την επαναστατική ιδεολογία του μαρξισμού λενινισμού και, τέλος, ο εκφυλισμός του επαναστατικού κόμματος και του σοσιαλιστικού εγχειρήματος.
Σε όλους αυτούς τους προβληματισμούς, στη μεγάλη αέναη προσπάθεια για την απελευθέρωση του ανθρώπου, η συμβολή του Τσε είναι ανεκτίμητη. Το μήνυμά του "έχει ιστορικούς αντίλαλους"(5).
πηγή :news247.gr
Εμείς απλά θα αναφέρουμε μια φράση του Τσε που αντικατοπτρίζει την άποψη μας .... Κι αν μας πουν ότι είμαστε σχεδόν ρομαντικοί, ότι είμαστε αδιόρθωτοι ιδεαλιστές, ότι σκεφτόμαστε το αδύνατο, εμείς πρέπει χίλιες φορές να απαντήσουμε «ναι, είμαστε»
